De artsen en de wetenschappers van de SWOV zijn niet nodig voor deze brief. Deze brief dient namelijk om tegengas en vertraging te veroorzaken voor de helmplicht. Voorkomen moet worden dat het voor de verkiezingen ter stemming komt, want dan zal een Kamermeerderheid er voor stemmen. Dat is niet in het belang van de bevriende industrie.

Traumatisch hersenletsel

In de brandbrief van de artsen wordt benadrukt dat de helm een makkelijk middel is om traumatisch hersenletsel te reduceren.

De minister gaat daar in de brief nauwelijks op in. Het gaat de minister om het voorkomen van ongelukken (nee, dat kan niet met een helm) of minder doden. Dat is namelijk een gangbare manier om verkeersveiligheid te meten. Maar de reden van het verzoek van de artsen is om zowel doden te voorkomen als hersenletsel te beperken. Het hoofd is namelijk kwetsbaar en een helm biedt noodzakelijke extra bescherming.

Zo wil de minister eerst weten of er meer doden komen als er een verschuiving tussen modaliteiten zal plaatsvinden. De opgave is nu juist minder hersenletsel. Als de prijs van de helmplicht is dat een enkele voormalige scooteraar nu in een auto een fietser dood rijdt is dat geen reden om die 790.000 schedels niet te beschermen, dan moet je zorgen dat die fietser beter tegen auto's wordt beschermd. Dat mag gèèn reden zijn om die 790.000 schedels niet te beschermen. Deze redenering is een doorzichtige poging om met een complex onderzoek dat weinig nieuws zal opleveren vooral voor vertraging voor dit wetsvoorstel te zorgen.

Op dezelfde manier wordt de helmplicht ook alvast als schuldige aangewezen voor een eventuele groei van het aantal speed-pedelecs of bromfietsen. Immers, als je dan toch een helm op moet, dan liever ook 45km/u en op de rijbaan. Maar als een klein deel die keuze maakt dan zouden de 790.000 schedels van snorfietsers beter niet beschermd moeten worden? We weten overigens dat veel mensen de snorfiets op zullen geven. De grootste winst op het gebied van hersenletsel zit 'm in het deel van de schedels dat niet meer op een snorfiets gevaar loopt.

Irrelevante zaken

Er wordt in de brief van alles bijgesleept dat niet ter zake doet:

• plaats op de rijbaan (de snorfiets blijft gewoon op het fietspad rijden)
• vergroening (is geen doel van deze maatregel)
• snellere speed-pedelec of bromfiets zou populairder worden door de helmplicht (daar geldt al een helmplicht)
• lichte elektrische vehikels zouden uitzonderingen moeten krijgen (een uitzondering zal opnieuw problemen geven; de industrie verlangt naar het verkopen ervan zoals de snorfiets een verkoopsucces was)

790.000 schedels beschermen, minstens

De minister verliest op allerlei punten het gevoel voor verhoudingen. Het gaat om het beschermen van de schedels van 790.000 snorfiets rijders (en passagiers). Dat staat voorop.

• dat nieuw verkochte snorfietsen vaker schoner zijn dan bromfietsen doet er niet toe, de nieuwverkopen per jaar staat in geen verhouding tot het hele park snorfietsers. En opnieuw geldt: een schone of vieze snorfiets is even gevaarlijk voor de berijder.
• honderden of duizenden liefhebbers van Solexen, nog wat bezitters van Spartamets en dergelijke snorfietsen met trappers zijn geen reden om te wachten de schedels van de 790.000 snorfietsers te beschermen. De burgemeester kan ze tijdens een toertocht een brief meegeven met een uitzondering op die dag en route.
• het bestaan van een categorie moderne snorfiets met trapondersteuning wordt overduidelijk alleen voor het argument aangevoerd, er worden praktisch nauwelijks van deze dingen verkocht. Er zijn ook enorm populaire alternatieven voor: de e-bike, de snorfiets of de bromfiets. Een compromishelm introduceren voor de snorfiets met trappers is het paard achter de wagen spannen.
• de toenemende populariteit van op straat te huren scooters wordt ook aangevoerd omdat dit zou bijdragen aan de vergroening. Juist een dergelijke categorie intensief gebruikte scooterrijders heeft een helm nodig omdat er zo mèèr schedels worden beschermd: die van mensen die zelf geen scooter bezitten en wel ritjes erop maken. Deze tellen we nu niet mee bij de 790.000 te beschermen schedels, we tellen alleen het snorfietsenpark.
• een eventuele toename in populariteit van speed-pedelec of bromfiets bij een helmplicht

Ongefundeerde duimzuigerij

Daarnaast worden ongefundeerde onlogische vermoedens breeduit overgenomen. Bijvoorbeeld deze van de ANWB. Omdat de automobilist niet langer aan de helm van de berijder kan zien hoe snel/langzaam een scooter rijdt zouden er mèèr ongelukken komen. Onlogisch, want juist als een scooter sneller nadert dan je verwacht krijg je ongelukken. Dit soort duimzuigerij wordt zonder gêne overgenomen.

Ook bij de handhaving wordt er op los gefantaseerd: "De handhaafbaarheid van de verschillende verkeersregels voor brom- en snorfietsen niet gebaat bij een marginaal visueel onderscheid." Dat gaat dus over situaties waarbij een snorfiets niet op een fietspad rijdt en harder dan 25km/u.

Verlengstuk van de industrie

In een kort zinnetje staat de sterke lobby van de industrie duidelijk in de brief: "Een andere optie is dit type snorfietsen, net als de bijzondere bromfietsen, uit te zonderen in dit ontwerpbesluit." Waarmee dus opnieuw een nieuwe soort snorfiets wordt ingevoerd net als in 1975. Bestaande snorfietsen zullen weer minder populair worden (zoals de bromfiets) en het nieuwe vervoermiddel waarvoor een uitzondering geldt zal een marketingsucces worden (zoals de snorfiets). Een sterke e-bike (>250 Watt) met een snorfietsplaatje waarop je geen helm hoeft te dragen omdat er nog trappers aan zitten (die je niet hoeft te beroeren om vooruit te komen). Wat is daar de logica van? Als je geen helm op wil, neem dan een gewone e-bike. Zo'n nep-snorfiets zonder helmplicht mag niet opnieuw via een sluiproute op de markt komen. Dat geldt ook voor andere uitzonderingen.

Internetconsultatie is geen draagvlakmeting

De minister verdedigt zich ook tegen het verwijt dat ze traag is. Nou, ze voert onder andere de internetconsultatie aan als bewijs dat er weinig draagvlak is. Maar een internetconsultatie is er niet als opiniepeiling. Die is er om een wetsvoorstel te verbeteren. Maar al die klagende scooterverkopers hebben niets inhoudelijks ingebracht. De Solex-rijders kunnen de burgemeester om een ontheffing van de helmplicht vragen als hun recreatieplezier op een mooie dag zwaarder weegt dan het voorkomen van traumatisch hersenletsel bij honderdduizenden anderen die het hele jaar door allerlei soorten ritjes maken.

Door middel van deze brief wordt uw Kamer geïnformeerd over de resultaten van de internetconsultatie en het vervolgproces van het ontwerpbesluit.

Samenvatting van de reacties

Naast de helmplicht voor snorfietsers worden met het ontwerpbesluit ook enkele kleinere wijzigingen doorgevoerd, zoals de toevoeging van de definitie ‘kampeerwagen’ en de toevoeging van een verkeersbord waarmee een parkeerplaats voor het opladen van elektrische voertuigen wordt aangeduid. Tijdens de internetconsultatie zijn in totaal 227 reacties ingezonden, waarvan 97% heeft gereageerd op de invoering van de helmplicht en 3% op de overige wijzigingen. Van de reacties op de helmplicht is 75% kritisch, 18% neutraal en 7% positief. De indieners die positief tegenover de helmplicht staan, wijzen met name op het positieve effect van de helmplicht op de verkeersveiligheid. In de kritische reacties worden er verschillende argumenten tegen de helmplicht genoemd. Zo geven sommige indieners aan dat er voor elektrische fietsen geen helmplicht is, terwijl deze vaak net zo snel gaan als snorfietsen. In plaats daarvan zou er beter moeten worden gehandhaafd op de snelheid en het opvoeren van de snorfietsen. Men wijst ook op de kosten die de helmplicht met zich meebrengt en dat de maatregel de handel in snorfietsen benadeelt. Verder wordt gesteld dat de helmplicht slecht voor het milieu is omdat snorfietsers overstappen naar een ander vervoersmiddel (zoals de auto). Verschillende indieners doen daarnaast alternatieve voorstellen in plaats van de helmplicht. Zo wordt voorgesteld om het dragen van een helm voor snorfietsers te stimuleren op basis van vrijwilligheid door middel van campagnes. Circa 8% van de indieners vraagt of er een uitzondering kan worden gemaakt voor historische snorfietsen zoals de Solex. Een soortgelijke uitzondering wordt ook voorgesteld voor snorfietsen die worden gebruikt als deelvoertuig. Verder spreken verschillende indieners zich uit over wat voor soort helm de snorfietser zou moeten dragen en of het bijvoorbeeld ook wordt toegestaan om een speed- pedelec helm te dragen. De RAI Verenging, de BOVAG en de ANWB geven in hun reactie aan dat de helmplicht voor snorfietsers in een breder kader zou moeten worden afgewogen, als onderdeel van het nationaal toelatingskader voor licht elektrische voertuigen.

Het vervolgproces

Tijdens de internetconsultatie is het verdiepingsonderzoek opgestart naar de effecten op de verkeersveiligheid als gevolg van dat een gedeelte van de snorfietsers door de helmplicht verwacht over te stappen naar andere vervoersmiddelen. De resultaten van dit onderzoek worden aan het begin van het zomerreces verwacht. Verder worden de inhoudelijke punten van de internetconsultatie momenteel nader bestudeerd en voor zover nodig besproken met onder meer het ministerie van Justitie en Veiligheid, de Dienst Wegverkeer (RDW) en de SWOV. De reacties worden vervolgens, samen met de resultaten van het verdiepingsonderzoek, verwerkt in het ontwerpbesluit.

In lijn met de motie Postma c.s. (Kamerstukken II, 35 300 XII, nr. 97) zal ik mij tot het uiterste inspannen om het ontwerpbesluit helmplicht snorfiets uiterlijk in de laatste week voor het einde van het zomerreces naar uw Kamer te sturen voor de gebruikelijke voorhangprocedure. In dat ontwerpbesluit zal ik ook de beoogde inwerkingtredingsdatum van het besluit opnemen.

Kamerbrief over resultaten internetconsultatie ontwerpbesluit helmplicht snorfietsers